Bill Adler, Marcel Vanthilt en Pascal Garnier in gesprek over de tijdloze kracht van hiphop.

De start van een tijdperk

Voor Bill Adler is het de eerste keer in België. In de jaren ’80 werkte hij als publicist bij Def Jam Recordings, een Amerikaans label dat een sleutelrol heeft gespeeld voor het succesverhaal van hiphopmuziek.  “Hiphop was al vanaf het begin heel populair.” geeft hij toe. De song Rapper’s Delight van Sugarhill Gang uit 1979 wordt gezien als dé pionier die heel wat muzikanten heeft geïnspireerd. “Niemand kon de nieuwswaarde van hiphop in de jaren ‘80 negeren. Zeker toen mainstream media als The New York Times dit genre in het vizier kregen, ging de bal echt aan het rollen. Sindsdien is het eigenlijk nooit echt gestopt.”

Tot op de dag van vandaag probeert Bill op de hoogte te blijven van de nieuwste ontwikkelingen, want het genre is constant in beweging. “En daarnaast is hiphop zoveel meer dan enkel muziek. Het is een genre dat invloed heeft op levensstijl, politiek, dans, mode en zoveel meer. Zonder hiphop had iemand als Barack Obama misschien nooit president van Amerika kunnen worden, om maar een voorbeeld te geven.”

De drie mannen zijn het er met elkaar over eens dat hiphopmuziek, na haar opmars in de jaren ‘80, de tand des tijds heeft doorstaan. Het genre is tijdloos en blijft voortdurend evolueren naar een hedendaagse sound die de muziekwereld al meer dan veertig jaar kleur geeft. 

Een docu over hiphop: vroeger vs. nu

Tien jaar geleden kreeg Pascal Garnier het idee om een vervolg te maken op de cultdocu van Bram Van Splunteren. “In 2017 begon de productie van mijn film en in 2019 interviewde ik heel wat van de originele gasten zoals LL Cool J en DMC van Run-DMC.” Daarmee treedt Garnier in de voetsporen van een piepjonge Marcel Vanthilt, die op achttienjarige leeftijd de microfoon onder de neus van deze wereldsterren schoof. Al was de context in 1989 wel helemaal anders. “Ik had er toen geen idee van dat hiphop een wereldwijd fenomeen ging worden.” antwoordt Vanthilt. “Ik kan me inbeelden dat het er bij Pascal en zijn ploeg een stuk professioneler aan toe ging. Ik herinner me vooral dat we in telefooncellen moesten bellen naar muzikanten om interviews te regelen. Uren en uren hebben we daar doorgebracht, met pen en papier in de hand, wachtend op een positief antwoord.”

Dat alles vroeger veel minder gescript was, blijkt nog uit een ander voorbeeld. “Vaak kregen we geen duidelijke planning om iets te gaan filmen.”, verklaart Vanthilt. “We kregen vage info doorgespeeld dat er op een bepaald moment ergens in een park iets zou gaan gebeuren. Daar moesten we het dan maar mee doen. Hiphopconcerten waren destijds vaak niet gereguleerd en er hing soms een licht illegaal sfeertje in de lucht. Wij moesten maar zorgen dat we er waren op het juiste moment om opnames te kunnen maken. Die werkwijze heeft gelukkig wel geresulteerd in een film die wereldwijd een grote indruk heeft nagelaten.”

Een ondenkbare evolutie

Vanthilt herinnert zich ook dat er vaak gewapende bodyguards aanwezig waren tijdens de interviews. “In 1989 was New York een veel ruiger oord,” zegt hij, “toen hadden de muzikanten bescherming nodig om veilig de straat op te kunnen.” Bill Adler treedt hem hierin bij, maar brengt toch een kleine nuance aan. “Er zijn inderdaad ernstige situaties geweest, maar ik heb nooit het gevoel dat ik mezelf moest beschermen.” Volgens Adler kon een genre als hiphop zo groot worden in een stad als New York, juist omdat er vaak buiten de lijntjes werd gekleurd. “Veel hiphoppers hadden als kind niet de luxe om naar de muziekschool te gaan.” zegt Bill. “Dus wat deden ze? Ze keken rond in hun omgeving en gebruikten de platenspeler van hun ouders of begonnen zelf dansjes uit te vinden. Zo is breakdance ontstaan en heeft heel het genre stapsgewijs vorm gekregen.”

De ruwe omstandigheden waarin hiphop is ontstaan, zijn nu grotendeels weggevallen. De commercialisatie van het genre is een effect van de grote, internationale markt. “Sinds midden jaren ‘90 is het effectief mogelijk om een succesvolle carrière te hebben als rapper.”, geeft Garnier aan. Adler staat hem bij door te benadrukken dat hiphop tegenwoordig wordt gezien als een ware kunstvorm. “Je kan nu zelfs op universitair niveau lessen volgen over hiphop. Dat was compleet ondenkbaar in de jaren ‘80.”, lacht hij. 

Toch wil Vanthilt benadrukken dat succesvolle hiphoppers net diegenen zijn die dicht bij zichzelf blijven. “In plaats van te kijken naar de grote sterren of stereotypen over te nemen, is het sowieso interessanter om een eigen creatieve insteek voorop te stellen. Enkel zo blijft het genre in ontwikkeling, en is het laatste woord over hiphop nog lang niet gezegd.”